در خصوص وجه تسمیه نام شهر اسلام آباد غرب و اینکه چرا این شهر را اسلام آباد غرب می نامند، بر اساس مستندات، شهر کنونی اسلام‌آباد غرب در دوران مختلف تاریخی نام‌های متعددی داشته است. نام شهر بارها توسط حاکمان مختلف تغییر یافته است. در الواح به دست آمده از تپۀ چیاگاوانه، به دفعات از شهری به نام پالوم نام برده شده که گمان می‌رود نام قدیم شهر اسلام آباد بوده است.
این سرزمین که از گذشته‌های دور شاهد رخدادهای تاریخی بسیاری بوده، پیشینه‌ای کهن را در کتاب تاریخ خود به ثبت رسانده است. با توجه به متون ثبت شده‌ی «اصطخری» در «مسالک‌الممالک» و نیز تالیفات «حمداله مستوفی»، به نظر می‌رسد که نخستین بنای این سرزمین به دوران مادها بازمی‌گردد. «مندلی» اولین نامی است که این شهر، به آن شهرت یافته که احتمالا متعلق به دوران مادها تا زمان حکومت ساسانیان است.
این شهر در اوایل اسلام «مَنَلی» یا «ری مَنَلی» نام داشت، و در دوران خلافت عباسیان نیز «زیدیه» نامیده شد. در دوران اسلامی، به «هارون‌آباد» تغییر نام و شهرت یافته است. شهری که بنای آن را به خلیفه‌ی وقت عباسی «هارون‌الرشید»، در سال‌های ۱۴۸ تا ۱۹۳ هجری قمری، نسبت می‌دهند.
تا سال ۱۳۱۴ شهر اسلام‌آباد روستایی به نام ئارون‌آباد (هارون‌آباد) بود و یکی از آبادی‌های بخش کلهر محسوب می‌شد. در سال ۱۳۱۴ به دستور رضاخان نام کلهر به باوندپور، و نام هارون‌آباد به «شاه‌آباد» و سپس به «شاه‌آباد غرب» تغییر یافت.
اسلام آباد غرب مرکز یکی از ایالات بزرگ به نام ایل کلهر است و در سال ۱۳۵۷ مقارن با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به دستور آیت‌الله محمد یزدی از شاه باد غرب به اسلام آباد غرب تغییر نام یافت.